You are currently viewing Żuraw
Żuraw

Żuraw to bardzo potężny dźwig portowy, zdecydowanie jedna z bardziej charakterystycznych budowli Gdańska. Mówi się, że pod względem wielkości jest największym dźwigiem portowym w średniowiecznej Europie. Z łatwością możemy go znaleźć nad rzeką Motławą, gdzie wyróżnia się spośród pozostałych budowli swoją majestatycznością i kształtem. Dawniej Żuraw był wykorzystywany do stawiania masztów na statkach oraz służył do przeładunku towarów. Sto lat później znalazł jeszcze jedno zastosowanie: służył do wynurzania ruf statków z napędem mechanicznym, by umożliwić naprawę sterów i śrub. Stanowił również formę miejskiej bramy. Aktualną formę nadano mu w latach 1442-1444. Żuraw w swoim wnętrzu posiada zrekonstruowany i czynny napędowy mechanizm – bardzo duże drewniane koło, które w dawnych czasach było poruszane siłą ludzkich nóg. Ponieważ Żuraw jest jednocześnie bramą miejską, która z ulicy Szerokiej prowadzi na Długie Pobrzeże, dolne koła – znajdujące się w miejscu, gdzie bramy zwykle mają sklepienia – są świetnie widoczne z zewnątrz. Żuraw jest jedną z filii Narodowego Muzeum Morskiego i bez wątpienia symbolem Gdańska i morskiego charakteru miasta. We wnętrzu dźwigu możemy uzyskać informacje dotyczące pracy ludzi związanych z portem – tragarzy, dokerów, kupców, szyprów, żaglomistrzów, powroźników. Jeśli już zdecydujemy się wejść do środka Żurawia, atrakcją będzie dla nas przechadzka bardzo wąskimi drewnianymi schodami na najwyższą kondygnację oraz możliwość podziwiania rozmiaru mechanizmu, który opierał się na bardzo wyjątkowej zasadzie. Cztery osoby które stąpały po przymocowanych od wewnątrz deskach, mogły podnieść ciężar o wadze nawet dwóch ton. Niestety podczas drugiej Wojny Światowej konstrukcja Żurawia została totalnie zniszczona, ponieważ spłonęła. W XIX w. Żuraw utracił znaczenie jako dźwig portowy i był wykorzystywany przede wszystkim do stawiania masztów na statkach wiślanych. W późniejszych czasach znalazł jeszcze jedno zastosowanie: służył do wynurzania ruf statków z napędem mechanicznym, by umożliwić naprawę sterów i śrub. Ostatni mistrz dźwigowy Żurawia zmarł w 1858 r., a w basztach zadomowili się lokatorzy. Otwarto tu m.in. wytwórnię pantofli i zakład fryzjerski. W 1962 r. Żuraw został przekazany Muzeum Morskiemu, 10 lat później powstało w nim Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, a od 10.12.2013 roku nadano mu nazwę Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.